Interpunkcja to jedna z największych bolączek osób piszących. Dlaczego? Ponieważ, w przeważającej większości przypadków, edytory tekstu nie wskazują błędów w tym zakresie. Najczęściej w sytuacjach, w której przecinek jest zbędny. Czy na przykład przecinek przed ale powinien być, a jeśli tak, to kiedy?
Spójnik przeciwstawny „ale” i przecinek
Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto wrócić do teorii interpunkcji w języku polskim i stosując jej zasady, utrwalać sobie poprawne nawyki pisarskie. „Ale”, w przeważającej większości przypadków, jest stosowane jako konkretna część mowy – spójnik. Dla nich właśnie zasady interpunkcji są bardzo szczegółowe i jednoznaczne.
O tym, jak do wszystkich rodzajów spójników mają się zasady interpunkcji, szerzej pisaliśmy tu Przecinać spójniki czy nie…, jednak wskazać trzeba, że wobec spójników przeciwstawnych, czyli takich, które łączą ze sobą dwa, przeciwstawne zdania w wypowiedzi, stosowanie przecinka jest obowiązkowe. A zatem wykorzystując spójnik przeciwstawny „ale” a także lecz, pomimo to, jednak zawsze należy poprzedzić go przecinkiem.
Ale…
Język polski lubi zaskakiwać i czasami przyjmowanie jego zasad bez głębszej refleksji może prowadzić na manowce. Omawiany spójnik występuje bowiem w naszej rodzimej mowie także jako rzeczownik – nazwa własna popularnego piwa, forma pretensji oraz określenie pewnej wady, niezgodności. I właśnie w takich przypadkach konieczność stosowania przecinka nie istnieje.
Poniższy przykład powinien idealnie zobrazować teorię i unaocznić, gdzie tkwi sedno sprawy.
Napiłbym się ale (rodzaj piwa), ale (spójnik przeciwstawny) jestem kierowcą i nie tylko moi bliscy mogą mieć do mnie ale (synonim słowa pretensja).
Zdanie to, dbając o jakość językową tekstu wyglądałoby tak:
Napiłbym się ulubionego piwa, ale jestem kierowcą i nie tylko moi bliscy mogą mieć do mnie pretensje.