Interpunkcja w pigułce

O tym, że każdy świadomie podstawiony znak interpunkcyjny nadaje wypowiedzi konkretne znaczenie, zdaje się wiedzieć każdy, kto żyje w symbiozie ze słowem pisanym. Dlatego właśnie o tym, jak nieprawidłowo postawiony przecinek zmienia sens zdania i także o tym, jak każdy inny błąd interpunkcyjny może obniżać jakość treści w SEO, warto przypominać przy wielu okazjach. Poza tym przecinek, każdy wykrzyknik czy odpowiednio użyty znak zapytania mogą tworzyć nie tylko jasny komunikat, ale pozostawiać wyobraźni to, co niedopowiedziane; otworzyć przestrzeń na wolność myśli tam, gdzie poza słowami, autor wzbudza chęć kreowania i takiego organizowania tekstu, aby zdezorganizować schematy w głowach swoich czytelników…

Wróćmy jednak do meritum.

Tym razem skupimy się na najczęstszych wątpliwościach, jakie może mieć każdy copywriter, a także postaramy się odpowiedzieć na najczęściej stawiane w przeglądarkach pytania o błędy interpunkcyjne, na wypadek gdyby przecinek, średnik czy wielokropek także i Wam spędzał sen  z powiek.

Prosto i na temat

Gdyby teksty SEO można było tworzyć, wykorzystując do tego jedynie zdania proste, znaki interpunkcji nie budziłyby tyle wątpliwości. Metoda ta jest jednak dobra tylko w teorii. Wypowiedzi złożone, podrzędne i nadrzędne, tworzą bowiem styl, który autora tekstów SEO wyróżnia. Każdy przecinek – zwłaszcza przecinek postawiony nieszablonowo – średnik czy wykrzyknik, może więc stanowić ogromną wartość dodaną do samej treści, wie o tym każda agencja copywriterska, ale tylko pod warunkiem, że używający go copywriter jest świadomy tego, co to jest interpunkcja i jak ją kreatywnie (i przede wszystkim poprawnie!) w tekście wykorzystywać.

Interpunkcja, co to jest i jak ją stosować w pracy copywritera?

Niezależnie od tego, czy powstaje zdanie proste, czy wielokrotnie złożone, niezłomną zasadą interpunkcji jest, że spacje stawiamy zawsze po znaku interpunkcyjnym, nigdy przed. Brak jakiejkolwiek spacji przed i po znaku interpunkcyjnym, spacja przed i po takim znaku, a także podwójna spacja, zawsze będą uznawane za błąd interpunkcyjny i większość dostępnych na rynku edytorów tekstu wskaże go, gdy tylko się w tekście pojawi.

Zasada ta to jednak dopiero techniczny wstęp do rozważań o tym, dlaczego interpunkcja jest ważna, dlatego warto z technicznej teorii przerzucić się już na praktykę.

Znaki interpunkcyjne, zasady ich stosowania

Najlepszym źródłem wiedzy o tym, w jakich sytuacjach nie wiadomo, jak stosować interpunkcje jest oczywiście najbardziej popularna wyszukiwarka. Za jej pomocą stworzyliśmy TOP 7 najczęstszych odpytywań do Google o to, czy, gdzie i jak stosować przecinek gdyż, szczerze mówiąc, przecinek nastręcza piszącym najwięcej problemów. Mamy nadzieję, że poniższe zestawienie rozwieje wszelkie wątpliwości. Kolejność w zestawieniu jest przypadkowa i w żaden sposób nie wartościuje poszczególnych zapytań.

1. W związku z zasadami interpunkcji, warto zacząć od podstaw

Sformułowanie w związku z sprawia wielu autorom problemy a to dlatego, że tu nie bez znaczenia jest sam domyślny sens zdania. W zdaniu: W związku z rozwojem technologicznym, praca zdalna stała się bardzo efektywna, a przez to i atrakcyjna. – które równie dobrze można by zapisać tak: Praca zdalna stała się bardzo efektywna, a przez to i atrakcyjna, w związku z rozwojem technologicznym. – sformułowanie to nie wymusza przecinka (w drugim przykładzie wymusza je wtrącenie). Ale już, kiedy fraza w związku z (tym – czy w domyśle, czy nie) wprowadza zdanie podrzędne za pomocą zaimka, przecinek musi się pojawić. Przykład: Stało się to nagle i w związku  z tym, konieczna była przebudowa całego systemu zarządzania. Jakiś inny przykład: W związku z tym, czym dysponowali, rozwinęli swój biznes.

Mała ciekawostka – inaczej rzecz ma się z frazą w związku z powyższym – przecinek tu będzie zbędny z tego powodu, że traktowana jest ona w takim zdaniu jako człon inicjacyjny (podsumowujący, oceniający) i rzadko kiedy możliwość postawiania w takim przypadku przecinka istnieje.

2. Czy stawiamy przecinek po niestety?

Nie i tak, niestety, ponieważ to właśnie od tego, co chcemy uzyskać za pomocą wypowiedzi, zależy to, czy powinien się on pojawić. Jeżeli wypowiedź ma mieć charakter oceniający, a więc wartościujący, to po niestety przecinek powinien się pojawić. Przykład: Niestety, spóźniłem się na autobus. (ma sens, kiedy tłumaczymy np. zwierzchnikowi spóźnienie do pracy). Lecz już w rozmowie z kolegą, kiedy sytuacja ta nie wpłynęła w żaden sposób na spotkanie z nim i jedynie relacjonujemy mu przebieg swojego dnia, forma: Niestety rano spóźniłem się na autobus. – będzie jak najbardziej poprawna. Jak widać, przecinek w tym kontekście dosłownie tworzy sens zdania i może bardzo namieszać, jeśli zostanie zastosowany (lub nie) w treści tekstu.

Warto w miejscu tym podkreślić jeszcze, że jeśli niestety jest wtrąceniem wartościującym, to przecinek stawiamy i przed nim, i po nim.

3. Przecinek przed dzięki – jest wymagany czy nie?

Wątpliwości odnośnie konieczności stosowania przecinka przed wyrazem dzięki, to jedne z najczęstszych, jakie pojawiają się przy zapytaniach o interpunkcję. Jak to wygląda w świetle zasad interpunkcji?

Otóż, jeżeli stosujemy samodzielny wyraz dzięki, przecinek najczęściej nie powinien się pojawić, niezależnie od tego czy pojawi się nam na początku lub końcu zdania, czy może w jego środku (o tym, jak można bawić się szykami przestawnymi zdań na pewno też napiszemy) Przykład: Dzięki stosowaniu nawozu, trawa pięknie wyrosła.; Odnalazłem się dzięki Tobie. Wyjątkiem w tym przypadku będzie sytuacja, w której chcemy np. rozbudować odpowiedź, mogącą się zakończyć pojedynczym dzięki – przykład: Dzięki, już mam ten numer czasopisma (zdanie po przecinku jest dopowiedzeniem, które nie musi się pojawić, aby odpowiedź była kompletna).

A zatem w przypadku zdań pojedynczych sprawa jest prosta. Komplikuje się natomiast wtedy, kiedy zaczynamy zdania rozbudowywać, a wyrażenie dzięki łączy się z innymi częściami mowy i wprowadza nam zdania podrzędne lub stanowi wtrącenie. Stosując w swoich tekstach konstrukcje takie jak dzięki temu, dzięki którym, przecinek będzie wymagany właśnie ze względu na to, że wartościuje poszczególne zdania. Przykład: Stosuję rozwiązanie, dzięki któremu uzyskałem odpowiednią efektywność w zarządzaniu.; Praca zdalna daje możliwości elastycznego zarządzania czasem, dzięki którym można odnaleźć harmonię między życiem zawodowym i prywatnym. W tych dwóch przykładach jednoznacznie widać, jaką funkcję pełni to wyrażenie w zdaniu i dzięki czemu przecinek ustawia sens logiczny tego, co chcemy napisać.

4. A może przed zamiast przecinek stawiać gdzie indziej?

Stawiać przecinek przed zamiast czy nie – co o tym mówią zasady pisowni języka polskiego? Mówią one jasno – zarówno w przypadku zamiast, jak i niż – jeśli wyrażenia te wprowadzają nam do zdania frazę bezokolicznikową, przecinek jest zbędny. Jeżeli natomiast wprowadzają zdanie składowe – należy go użyć. Podobnie rzecz ma się w przypadku zdań imiesłowowych (ale to zupełnie inna historia). A zatem, aby teoria nabrała mocy sprawczej w praktyce, przytoczmy takie zdania. Przykład: Dla uzyskania tych samych efektów czyszczenia, w wersji ekologicznej zamiast detergentu użyć można mieszanki soku z cytryny i sody. – przecinek nie jest wymagany. Ale już w takiej sytuacji: Lepiej stąpać po błocie, zamiast chodzić po kruchym lodzie. – przecinek będzie konieczny.

5. Ze względu na konstrukcję zdania przecinek jest konieczny czy nie?

W przypadku frazy ze względu, z powodu przecinek lub jego brak wynika dosłownie z woli autora. Poprawna będzie zarówno jego obecność jak i jego brak, w zależności od tego, jaki efekt chce osiągnąć osoba pisząca. Oczywiście zasady pisowni w języku polskim mówią, że kiedy chcemy wprowadzić wtrącenie, wykorzystując tę frazę, przecinek będzie wymagany, ale to właśnie od tego, jak chcemy rozłożyć akcenty w zdaniu zależy to, czy powinniśmy go użyć, czy nie. Dlatego właśnie kiedy piszemy: Pozbycie się zbędnych kilogramów jest zasadne ze względu na dbałość o układ krwionośny. – przecinek jest co najmniej zbędny, ale już w przypadku zdania: Dbam o zdrowie i dlatego, ze względu na wyniki cholesterolu, zaczęłam dietę. – jest on jak najbardziej wskazany.  A zatem zawsze wtedy, gdy wprowadzamy do zdania wtrącenie, przy ze względu stawiamy przecinki przed i po tej frazie pod warunkiem, że przecinek – zarówno pierwszy, jak i drugi – wydzielają nam to wtrącenie w konstrukcji zdania.

Jak zatem zbudujecie swoje zdania i czy przy Waszym ze względu przecinek się pojawi, czy też nie?

6. Ciekawe czy przecinek postawicie właściwie?

Bardziej spostrzegawczy czytelnicy już na pewno zauważyli błąd w powyższym nagłówku. Z czego on wynika? A wynika on mianowicie z tego, że przymiotnik ciekawe wprowadza nam zdanie podrzędne i w takim właśnie przypadku błędne jest pominięcie przecinka. Poprawna wersja tego zdania powinna wyglądać tak: Ciekawe, czy przecinek postawicie właściwie?

Jako TextBookers podpowiemy tylko, że takie zdania podrzędne, w których przecinek jak najbardziej jest potrzebny, wprowadzać mogą czasowniki, rzeczowniki i przymiotniki właśnie, a także zaimki, natomiast jeśli mamy do czynienia ze spójnikiem –absolutnie unikamy przecinka. A jak ma się sprawa w przypadku frazy co ciekawe? Przecinek stawiać czy nie? Oczywiście, że tak! Za całą frazą, która najczęściej wprowadza nam zdanie podrzędne.

7. Koniec końców przecinek nie jest taki straszny

To już ostatnia pozycja z naszego TOP 7. Poświecimy ją na skróty. Sporo bowiem wątpliwości budzi konieczność stosowania przecinków przy takich właśnie skrótach. Czy zatem stawiać przecinek przed etc., itd., itp.? Nie. Jest on absolutnie zbędny i przecinek nie powinien pojawić się, kiedy skróty stawiamy pojedynczo w zdaniach. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, kiedy przytaczamy kilka takich skrótów obok siebie, wtedy, zgodnie z logiką, przecinek powinien nam skróty rozdzielić. Jako ciekawostkę dodamy jeszcze, że skróty kończące nam zdanie nie powinny powodować podwojenia kropki –kropka zamykająca nam skrót w zupełności wystarczy także jako znak interpunkcyjny kończący zdanie.

Na koniec, nieco odchodząc od wątku głównego tego wpisu, poświęconego prawie w całości przecinkom dodamy, że równie często internauci pytają np. o to, czy można zacząć zdanie od jednakże? Można. Jednakże na początku zdania jest jak najbardziej poprawne i nie ma żadnych ograniczeń w takim właśnie konstruowaniu zdań. Skłonność do tego, aby pojawiała się gdzieś pomiędzy początkiem a końcem zdania wynika w naszym języku z naleciałości języka łacińskiego, ale o typowych i mniej typowych konstrukcjach zdań, stopniowaniu przymiotników i nie z częściami mowy przeczytać będziecie mogli w kolejnych wpisach w tym bloku tematycznym.

 Masz ochotę sprawdzić się w roli copywritera? Rozwiąż nasz krótki test Przecinki-ćwiczenia, a potem zarejestruj się w serwisie TextBookers.com i dołącz do grona najlepszych autorów.

Poprzedni Post: Język polski w praktyceNastępny Post: Stopniowanie bez tajemnic

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna jest chroniona przez reCAPTCHA i Google Politykę Prywatności oraz obowiązują Warunki Korzystania z Usługi.