Czasami w tekstach zdarzają się teoretycznie kuriozalne błędy, którym trudno przypisać faktyczną niewiedzę piszącego. Zdaje się, że to rutyna i tempo pracy powodują, że wyraz, niepodkreślony jako błędny w edytorze tekstu, uznają niepoprawnie, jako dobrze napisany. Na przykład osobą czy osobom, w obu formach jest poprawne, ale nie zawsze i nie wszędzie.
Przypadki decydują o wszystkim
Pomęczmy rzeczownik ze wstępu – „osoba”. W narzędniku liczby pojedynczej będzie zawsze kim? czym? osobą, a więc tą osobą, tamtą osobą, ale już w celowniku liczby mnogiej – „osoby”, komu? czemu? – osobom. Stosując zatem zapis Kierowniczka była zawsze surową osobom – edytorowi tekstu się zgadza – jest bowiem tak odmieniony rzeczownik liczny mnogiej – ale czy to faktycznie poprawne? Nie! Kierownicza była zawsze surową osobą.
Podobnie zasada ta działa w drugą stronę. Publiczność uważnie przygadała się osobą na boisku. Teoretycznie w edytorze błędu brak, a jednak zdanie w kontekście poprawności językowej jest bez sensu. Jeśli mowa bowiem o wielu osobach, to nie kim?, czym? (byli), a komu?, czemu? (się przyglądała – ta publiczność) – a więc osobom. Publiczność uważnie przyglądała się osobom na boisku.
Warto na to zwrócić uwagę, bo to wbrew pozorom poważne uchybienia językowe, które sprawiają, że tekst jest niezrozumiały dla osób biegle operujących przypadkami, a co najmniej niedbały dla całej reszty, która dodatkowo, może sobie przyswoić błędną pisownię.
Przykłady
Była osobą zasługującą na pełnię zaufania.
Bacznie przyglądali się przedsiębiorcom obecnym na tegorocznych targach.
Ostatni gość był najbardziej niespodziewaną tego wieczoru osobą.