Wiele wyrazów w języku polskim, choć zmienia się ich wymowa w języku potocznym, zachowało swój zapis bezpośrednio z czasów, w których powstały. Jednym z nich jest ten wieloznaczny przymiotnik. Pojedynczy czy pojedyńczy? Jaka jest historia pisowni tego słowa?
Współczesny przymiotnik ma swoje źródło językowe w rzeczowniku „pojedynek”, w dawnych czasach określający dosłownie występowanie „po jedynku” – samotnie, samodzielnie w pojedynkę. Dziś z kolei jest głownie kojarzone z rzeczownikiem określającym stracie dwóch przeciwników.
Niezależnie jednak od tego, jak zmieniło się samo znaczenie tego rzeczownika, zapis oparty na twardym „n” jest nadal jedyną poprawną formą, podobnie jak w przypadku tworzonego od niego przymiotnika „pojedynczy” i dalej powstałego od niego przysłówka.
A więc zawsze „pojedynczo”, a nie pojedyńczo, niezależnie od tego, czy mowa o przeznaczeniu czegoś dla jednej tylko osoby, o występowaniu/trwaniu/istnieniu/działaniu samodzielnie, czy o przeciwstawieniu się wielokrotności.
Przykłady:
Pojedynczy przypadek nie pozwala postawić wystarczająco silnej tezy.
Do autokaru wszyscy uczestnicy wycieczki ustawili się pojedynczo.
To wyjątkowy, pojedynczy egzemplarz.